Ios Trail Race
Με τον Αθηναϊκό Ορειβατικό στα μονοπάτια της Ίου
[Κείμενο: Έφη Τριανταφυλλίδου]
Τι να περιμένει άραγε από ένα κυκλαδίτικο νησί καταμεσής του πελάγους, ο ανυποψίαστος επισκέπτης, όταν με το που ανοίγει η μπουκαπόρτα του καραβιού στο λιμάνι, υψώνονται εμπρός του 4 εκκλησιές η μια διαδοχικά μετά την άλλη χτισμένες στην κορφή ενός βράχου, με την δεσπόζουσα εξ αυτών να είναι αφιερωμένη στην Παναγιά τη Γκρεμιώτισα…
Έφτασα νύχτα για πρώτη μου φορά στη Νιό, με τον Αθηναϊκό Ορειβατικό Σύλλογο, ύστερα από πρόσκληση των αεικίνητων αδελφών Δημητρόπουλου, που απ’ αγάπη για τη γιαγιά και τον παππού, δεν έκοψαν ποτέ τις σχέσεις τους με το νησί καταγωγής της μητέρας τους. Η σχέση τους με το νησί είναι πια «χαραγμένη» (στην κυριολεξία) βαθειά μέσα τους, αφού, εν μέρει, και με την καθοδήγηση του ακμαιότατου ακόμη 92χρονου παππού τους, Μπαρμπα-Γιάννη, έχουν ανακαλύψει και καταγράψει περισσότερες από 20 (προς το παρόν) διαδρομές πάνω στο μικρό νησί των 109 περίπου τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Μεγάλη Βδομάδα και αρχές Απρίλη, λοιπόν, και καμιά 15αριά εθελοντές ορειβάτες κι ορειβάτισσες του Αθηναϊκού, ανάμεσά τους δυο ποδηλάτες και δυο υπέροχα σκυλιά, ένωσαν τις δυνάμεις και τον ενθουσιασμό τους με τους ντόπιους και ξεχύθηκαν στα βουνά: Εκεί επιμελήθηκαν τον καθαρισμό ενός μονοπατιού και «χάραξαν» μια διαδρομή ορεινού τρεξίματος για τον αγώνα «Ios Trail Race», στα χνάρια του παλιού μονοπατιού, το οποίο ο Μπαρμπα-Γιάννης φρόντισε να καταδείξει στα εγγόνια του. Και ενώ ο τόπος πρασινίζει και θεριεύει ολογύρω, και ταπεινά ανθάκια που νικούν το χώμα πάνωθέ τους και δικαιολογούν την από αρχαιοτάτων χρόνων ονομασία του νησιού (κατά μια εκδοχή η Ίος πήρε το όνομα της από την λέξη Ία, τα λουλούδια δηλαδή που φύτρωναν άφθονα στο νησί), συντελείται το Θείο Δράμα… Και οι χτύποι των εργαλείων που ξεχορταριάζουν τη γη που θα υποδεχτεί ανανεωμένη τους εραστές του ορεινού τρεξίματος σε λίγο καιρό, συνοδεύονται ρυθμικά μα πένθιμα, απ’ τους χτύπους της καμπάνας των εκκλησιών που απλώνονται εδώ κι εκεί στο νησί. Μεγάλη Παρασκευή κι ο ουρανός συμπάσχει γκρίζος, κι αναστατώνονται τα σύννεφα απ’ τον ολοστρόγγυλο κυκλαδίτικο άνεμο.
Περιπλανιέμαι με θλιμμένο ρυθμό στα σοκάκια της Χώρας. Περνώ απ’ την πλατεία που βρίσκεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη, στέκομαι μπρος στην είσοδο με την υπερκείμενη διακριτική ταμπελίτσα: Δήμος Ιητών, και ένα σκίτσο, προσωπογραφία του προγόνου μας ποιητή Ομήρου, που η παράδοση (και ο ιστορικός Παυσανίας!) θέλει να έχει ταφεί εδώ. Χαμογελώ μέσα μου, στη διαπίστωση πως η ζωή νικά τον θάνατο, συνεχίζεται θριαμβευτικά και η κάθε μας στιγμή είναι από μόνη της μεγαλειώδης και αιώνια, αφού δεν χάνεται ποτέ, αλλά μένει χαραγμένη για πάντα στην ανεξάντλητης χωρητικότητας προσωπική συσκευή gps του μυαλού του καθενός από εμάς.
Προχωρώ κι ανηφορίζω, και ο ουρανός αισιοδοξεί κι αυτός μαζί μου, πόσο μάλλον Αυτός! Ταμπέλες που υποδεικνύουν πεζοπορικές διαδρομές προς διάφορες τοποθεσίες δώθε κείθε στο νησί και αναμένουν τη σειρά τους να καθαριστούν από εθελοντές. Άλλες φέρνουν τον περιηγητή στις πανέμορφες παραλίες όπου θα βυθιστεί για δροσιά στα γαλαζοπράσινα πεντακάθαρα νερά, στην προστατευμένη αγκαλιά των τριγύρω Kυκλαδονήσιων που αγγίζουν σχεδόν την Ίο. Άλλες θα τον ξεναγήσουν μέσα στον ρου της Ιστορίας, αφού σχεδόν όλοι οι μεγάλοι πολιτισμοί της Ευρώπης έχουν περάσει από δω κι έχουν αφήσει ψήγματα της παρουσίας τους. Κάποια από αυτά εκτίθενται στο σπουδαίο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού, που δεν πρέπει να φύγετε χωρίς να επισκεφθείτε, αφού εκεί θα έρθετε σε επαφή με σκηνές και δραστηριότητες από την καθημερινή ζωή του νεολιθικού ανθρώπου. Στη Νιο, στην τοποθεσία Σκάρκος, έχει έρθει στο φως ολόκληρο νεολιθικό χωριό!
Ο καιρός δεν μπορεί για πολύ να κρατηθεί θυμωμένος στις Κυκλάδες, κι ο ήλιος λάμπει πάλι πάνω στα βράχια και τις πέτρες και ανασύρει στο νου μου την δεύτερη εκδοχή προέλευσης του ονόματος του νησιού, που την χρωστάει – ίσως – στην φοινικική λέξη Ίος, που σημαίνει σωρός από πέτρες. Πέτρες… Πέτρες πολύτιμες όμως! Πέτρες γεννήτορες φύσης και ψυχής! Εκ των Φοινίκων, και το άλλο όνομα του νησιού, Φοινίκη.
Πίσω από την μικρή εκκλησιά, πιο πάνω απ’ τους Μύλους, εκεί που χτίστηκε το Μουσείο Γαϊτη, ξεκινά ένα σημείο του μονοπατιού που έτρεξα με πολύ ενθουσιασμό, ακολουθώντας πλάι πλάι τον υδροφόρο σωλήνα και τις πεζούλες που οριοθετούν τα χτήματα, και μετά από 3 χλμ περίπου αγνής κυκλαδίτικης γης, φτάνει κανείς στον δημόσιο δρόμο. Στα δεξιά μας, κάτω, έχουμε αφήσει πίσω μας το φράγμα, ενώ μπροστά μας υψώνεται ο όγκος της ψηλότερης κορφής του νησιού (περίπου 700 μέτρα), ο Πύργος. Στην κορφή αυτή, φτάνει κανείς από το μονοπάτι που ξεκινά από την υπέροχη παραλία του Μυλοπότα, με την χοντρή άμμο, που όπως και στους πανάρχαιους χρόνους, έτσι και σήμερα αποτελεί έναν μικρό οικισμό. Είναι ακριβώς πάνω στην διαδρομή που θα ακολουθήσουν οι συμμετέχοντες στο αγώνισμα «Ios Trail Race 24»: Μια διαδρομή η οποία θα γεμίσει με εικόνες και συναισθήματα, τους αθλητές που θα συμμετέχουν σε αυτόν.
Ταξιδέψαμε το νησί από άκρη σε άκρη: λευκά εκκλησάκια σκόρπια εδώ και εκεί που μαρτυρούν ότι παλαιότερα οι ντόπιοι ζούσαν με τα ζώα τους στη γη τους και επιμελούνταν τα χωράφια τους, ενώ η ανάγκη τους για επικοινωνία με τον Θεό ήταν μεγάλη, σε ένα τόπο δύσκολα διαχειρίσιμο από τον άνθρωπο. Ίσως, σε αυτό οφείλονται τα πάμπολλα διάσπαρτα λευκά εκκλησάκια στο νησί, που η λαϊκή παράδοση θέλει να αριθμούν τα 360. Αυτήν ακριβώς την παράδοση, προσπαθούν να καταγράψουν ο Γιώργος και η Φλώρα, αναζητώντας με την καθοδήγηση του Μπαρμπα-Γιάννη τις εκκλησιές και καταγράφοντας τις στην ιστοσελίδα Iospaths
Στην παραλία της Ψάθης, μετά την επίσκεψή μας στην ιστορική τοποθεσία “Παλαιόκαστρο” με τα απομεινάρια της οχύρωσής του, ο ήλιος που έδυε πίσω μας, ζωγράφιζε με πορτοκαλί και ροζ αποχρώσεις την Ηρακλειά απέναντί μας, ενώ γλύκαιναν την κούρασή μας ρόφημα φλισκούνι με μέλι, γλυκό του κουταλιού κίτρο, ντόπιο τυρί και φρέσκο ψωμί. Η φωνή του Βαμβακάρη συνόδευε τις σιωπές μας όσο το βλέμμα παρακολουθούσε τις τελευταίες σκιές πάνω στα Κουφονήσια και ίσως την Αμοργό ακόμη παρά πέρα…
Αξέχαστη θα μας μείνει και η επίσκεψη στο παραδοσιακό τυροκομείο που παράγονται τα τυριά με την ετικέτα “Νιώτικο”, κρατώντας ζωντανή την μεγάλη φήμη και παράδοση που έχει από παλιά το νησί στην παραγωγή τυριού. Μέχρι πριν 50 χρόνια, εκεί που τώρα είναι αλάνες και πεζούλες και χαλάσματα, υπήρχαν ακόμη κατοικημένα εδάφη και οι άνθρωποι παρήγαγαν την τροφή τους καθ’ ολοκληρία. Σήμερα το νησί είναι αραιοκατοικημένο και έχει λίγες καλλιέργειες και πιο πολλή κτηνοτροφία, κατσίκια και βοοειδή, που αντέχουν σε τέτοιο τόπο άνυδρο και ηρωικό.
Οι εθελοντές ορειβάτες από την Αθήνα και οι ντόπιοι εθελοντές ολοκλήρωσαν το έργο τους. Μετά το πέρασμά τους, η γη αναδύει πιο έντονη ακόμη την κυκλαδίτικη ευωδιά των θάμνων, αρώματα από θρούμπι, ρίγανη, άγρια λεβάντα, διάφορα μοναδικά και ντόπια βότανα που μόνο οι γιαγιάδες μας ξέρουν με τ’ όνομά τους, και που ημερεύουν την ψυχή του ανθρώπου. Ευωδιές που με αυτές απλόχερα περιέλουσε ο Θεός τα «άγονα» νησάκια που έσπειρε στο κέντρο του Αιγαίου. Και που δεν θα τις βρει ο περιηγητής πουθενά αλλού στον κόσμο, παρά μόνον εδώ, όταν θάρχεται ξανά και ξανά να δοκιμάζει τις δυνάμεις του τρέχοντας ή περπατώντας στα μοναδικά μονοπάτια των Κυκλάδων! Στην πανέμορφη Νιό, σας περιμένουν ολόφρεσκιες δυο διαδρομές των 14 και των 24 χιλιομέτρων με χώμα, βράχια σταθερά και βαθειά ριζωμένα που δεν γλιστρούν στο πέρασμά τους, αλλού ενιαία κι αλλού σαν σκαλοπάτια από το ανθρώπινο πέρασμα ανά τους αιώνες, αλλά και σημεία ασφάλτινα… Κι ύστερα, σας περιμένει το Αιγαίο… η θάλασσα που θα πάρει τη θέρμη απ’ το δοκιμασμένο σας κορμί και θα αφήσει στο νου σας μόνο μια επιθυμία, της ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ.
Πληροφορίες για τις οργανωμένες με μεράκι διαδρομές αλλά και για το νησί της Ίου, στις σελίδες Iospaths και Iosadventure
………………………………………..
Ευχαριστούμε πολύ τους εθελοντές του ΑΟΣ για το έργο τους και την πολύτιμη βοήθεια τους καθώς επίσης και την Έφη Τριανταφυλλίδου για το υπέροχο άρθρο
1 Σχόλιο